Roman

Cumhuriyet D�nemi T�rk Edebiyatı‘nda bir�ok yazar, roman t�r�nde eserler vermiştir. Cumhuriyet D�nemi romanlarında �ne �ıkan konulardan biri Kurtuluş Savaşı’dır. Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Yaban, Halide Edip Adıvar’ın Ateşten G�mlek ve Vurun Kahpeye, Kemal Tahir‘in Yorgun Savaş�ı, Ahmet Hamdi Tanpınar‘ın Sahnenin Dışındakiler, Tarık Buğra’nın K��k Ağa adlı romanları Kurtuluş Savaşı’nı ele alan eserlerdir. D�nemin siyasi ve sosyal koşulları doğrultusunda toplumun değişik katmanlarında yer alan kişiler de romanlara konu edilmiştir. Toplumcu ger�ek�i anlayış doğrultusunda eser veren yazarlar; romanlarında halkın, yoksul insanların, iş�ilerin, k�yl�lerin sorunlarını ger�ek�i bir tutumla ortaya koymuşlardır. Bu d�nem romanlarında modernist bir anlayışla bireyin i� d�nyası ele alınmış ve psikolojik unsurlar kullanılmıştır. Modernist anlayış doğrultusunda eser veren yazarlar, romanlarında aydınları ve onların hem i� d�nyalarını hem de toplumla kurdukları ilişkileri yeni anlatım tekniklerini de kullanarak yansıtmışlardır. Cumhuriyet D�nemi’nin �nemli edeb� anlayışlarından biri de roman ve hik�yede g�r�len, “modernizm sonrası” anlamına gelen postmodernist anlayıştır. Bu anlayış doğrultusunda verilen eserler, modern kuralların dışladığı değerleri ele alır. Cumhuriyet D�nemi romanlarında; din, tasavvuf ve halkın geleneksel yaşamı gibi konuları İslami duyarlılıkla, farklı anlatım y�ntemleriyle yansıtan yazarlar da olmuştur. �� İstanbul Mithat Cemal Kuntay’ın roman t�r�ndeki tek eseridir. 1940’lı yıllardan itibaren romanda, ger�ek�iliğin bir uzantısı olarak değerlendirilen k�y ve k�y insanına y�neliş başlar. 1950’li yıllardan sonra k�yl�n�n kente y�nelişinin hik�yesini anlatan eserler yazılır. Bu anlamda, k�yden şehre doğru olan hareketi işleyen ilk yazarlardan biri Orhan Kemal olmuştur. T�rk edebiyatında Orhan Kemal’in yanı sıra Sabahattin Ali, Yaşar Kemal, Samim Kocag�z, Talip Apaydın, Necati Cumalı, Fakir Baykurt gibi yazarlar toplumcu ger�ek�i anlayışla yazdıkları romanlarıyla tanınmışlardır. Modernist romancılar; eserlerinde insanlarla sağlıklı ilişkiler kuramayan, toplumsal değerlerle �atışmalar yaşayan kahramanları sıklıkla işlemişlerdir. İ� konuşma; romanda kahramanın zihninden ge�enlerin, anlatıcının aradan �ıkarılarak aktarılması tekniğidir. İ� konuşmada genellikle gramer kurallarının tam yansıtılmadığı, g�nl�k konuşmanın doğallığı i�indeki ifadelerle oluşturulan c�mleler kullanılır. Geriye d�n�ş, modernist romanlarda bireyin i� d�nyasını ve psikolojisini sergilemede işlevsel olarak kullanılan anlatma tekniklerindendir. Geriye d�n�ş, romanda kronolojik olarak genellikle ileriye doğru giden zamanın yer yer geriye d�n�şlerle kesilmesidir. T�rk edebiyatında �zellikle 1950’li yıllarda �rneklerini g�rmeye başladığımız modernist anlayışla eser veren sanat�ılar arasında Oğuz Atay, Ferit Edg�, V�s’at O. Bener, Demir �zl� gibi isimler sayılabilir. Bireyin i� d�nyasını başarılı bir şekilde yansıtan Yusuf Atılgan, T�rk romancılığında modern anlatım tekniklerini kullanmadaki başarısıyla da dikkatleri �ekmiştir. Cumhuriyet D�nemi T�rk Edebiyatı’nda 1980’den sonra postmodernizm etkili olmaya başlamıştır. Postmodernist romancılar; bir kısmını modernizmden devraldıkları metinlerarasılık, kolaj, pastiş, �st kurmaca, parodi gibi anlatım tekniklerini yeni bir yorumla eserlerinde kullanmışlardır. Parodi, kendinden �nce ortaya konmuş bir metni konu/i�erik boyutunda hareket noktası alma olarak kabul edilebilir. Pastiş; başlı başına bir t�re, tarza has �slubun, bi�imin taklididir. Postmodernist romanların ayırt edici y�nlerinden biri �st kurmacadır. �st kurmaca, yazma s�recinin de romanın konularından biri olarak kurgulanmasıdır. T�rk edebiyatında İhsan Oktay Anar, Oğuz Atay, Nedim G�rsel, Orhan Pamuk, Bilge Karasu, Pınar K�r, Selim İleri, İnci Aral, Buket Uzuner gibi bir�ok sanat�ının romanlarında postmodernizmin etkileri g�r�lmektedir. Cumhuriyet D�nemi T�rk Edebiyatı yazarlarından Latife Tekin’in Sevgili Arsız �l�m adlı romanında postmodernizmin �zellikleri g�r�l�r. Sevgili Arsız �l�m adlı romanda k�yden kente g��, aile i�i �atışmalar, bir ailenin ��z�l�ş� gibi ger�ekler farklı bir bakış a�ısıyla anlatılmıştır. Yazarın yaşamından izler taşıdığı bilinen Sevgili Arsız �l�m romanı, halk edebiyatının anlatım tarzından yola �ıkarak yeni bir bi�imle yazılmıştır. Latife Tekin, klasik romancıların zaman ve mek�nı ayrıntısıyla anlatarak oluşturdukları ger�ek�i havayı eserine yansıtmaz; zamanı ve mek�nı belirsizleştirir. Anlatım �zellikleriyle yenilik�i olan Sevgili Arsız �l�m eseri, 1980’lerde ger�ek�i T�rk roman geleneğinin sınırlarını aşarak T�rk edebiyatındaki yerini almıştır. Cumhuriyet D�nemi T�rk Edebiyatında 1980’den sonra postmodernizm etkili olmaya başlamıştır. Modern sonrası anlamına gelen postmodernizme g�re hayat bir oyundur. Postmodernist romanların ayırt edici y�nlerinden biri �st kurmacadır. �st kurmaca, yazma s�recinin de romanın konularından biri olarak kurgulanmasıdır. Modernizmde de rastladığımız metinler arasılığı, postmodernist yazarlar zenginleştirerek kullanmaya devam etmişlerdir. Kolaj; herhangi bir konuda farklı yazar, şair ya da kaynaklardan derlenen alıntıların bir araya getirilerek metne yansıtılmasıdır. 1980 sonrası T�rk edebiyatına damga vuran isimlerden biri olan Latife Tekin; ilk d�nem eserlerinde k�y ger�ekliğini, k�yden kente g�� edenleri, �arpık kent ilişkilerini, bu �arpıklaşmanın getirdiği yabancılaşmayı; yabancılaşan bireylerin i�sel yolculuklarını ve yoksul insanları işlemiştir. Latife Tekin, T�rk edebiyatında daha �ok, ger�ek�i ve toplumcu ger�ek�i bir bakış a�ısıyla işlenen konuları genellikle ger�ek�st�c� bir yaklaşımla ele almıştır. Sevgili Arsız �l�m, Berci Kristin ��p Masalları, Gece Dersleri, Buzdan Kılı�lar, Aşk İşaretleri, �l�m Yokmuş, Unutma Bah�esi; Latife Tekin’in roman t�r�ndeki eserlerindendir. Selvi Boylum Al Yazmalım, Kırgız yazar Cengiz Aytmatov’a ait eserlerdendir. Eser, İlyas ile Aysel’in aşk hik�yesi �zerine kurulmuştur. Cengiz Aytmatov, Selvi Boylum Al Yazmalım adlı eserinde diğer eserlerinde de olduğu gibi Kırgız halkının yaşantısından kesitler sunmuştur. Kırgızların mill� sembol� h�line gelen ve yazdıklarıyla Kırgızların adını d�nya �apında duyuran Cengiz Aytmatov’un eserleri, T�rkiye’de 1970’li yıllarda yayımlanmaya başlamıştır. T�rk d�nyası edebiyatı ile T�rkiye dışında yaşayan Kırgız, Kırım, T�rkmen, Azerbaycan, �zbek, Tatar gibi b�t�n T�rk boylarının oluşturdukları edebiyat kastedilmektedir. T�rk d�nyası edebiyatının �nemli roman ve hik�ye yazarları arasında Neriman Nerimanov, İsa H�seynov, Sabir Ehmedov, Seyid H�seyin (Azerbaycan edebiyatı); Musa Akyiğit, Muhammed Zahir Bigi (Tatar edebiyatı); Cengiz Dağcı, İsmail Gaspıralı (Kırım edebiyatı); Cengiz Aytmatov, Ali Tokombaev (Kırgız edebiyatı) gibi isimler sayılabilir. Cemile, Selvi Boylum Al Yazmalım, Toprak Ana, Erken Gelen Turnalar, Beyaz Gemi G�n Otur Asra Bedel; Cengiz Aytmatov’un hik�ye ve roman t�r�nde yazdığı eserlerinden bazılarıdır. Harper Lee’nin (Harpır Li) B�lb�l� �ld�rmek adlı romanında anlatım, bir �ocuğun g�z�yle yapıldığı i�in sade fakat verdiği mesaj y�n�yle g��l� ve etkilidir. Yer yer otobiyografik �zellikler taşıyan B�lb�l� �ld�rmek romanı, “S�ylemek istediğim her şeyi bu kitabımda zaten s�ylemiştim.” diyen Harper Lee’nin tanınmış eseridir. ABD’de bir�ok toplumsal olayın yaşandığı d�nemde yazılan B�lb�l� �ld�rmek romanı sadece ABD’de değil t�m d�nyada yankı uyandırmıştır. D�nya edebiyatında Harper Lee’den başka romanlarıyla tanınmış Ernest Hemingway (�rnıst Hemingvey), John Steinbeck (Con Ştaynbek), Stefan Zweig (Stefın Zvayg), J. D. Salinger (Cey. Di. Selincır), Tolstoy, George Orwel (Cor� Orvel) gibi pek �ok isim vardır. Harper Lee 1961’de B�lb�l� �ld�rmek romanıyla Pulitzer Edebiyat �d�l�’n� kazanmıştır. ✅ �RNEK SORU ✅ AŞAĞIDAKİ ESERLERİN YAZARLARINI BULMAYA �ALIŞINIZ ? Yazarlar: Bilge KARASU, Latife TEKİN, Harper LEE, John STEINBECK, Gabriel Garcia MARQUEZ, Mithat Cemal KUNTAY, Talip APAYDIN, Cengiz DAĞCI, Cengiz AYTMATOV, Orhan KEMAL, Buket UZUNER, Ernest HEMİNGWAY, , İhsan Oktay ANAR, Oğuz ATAY, George ORWELL. Puslu Kıtalar Atlası: Tehlikeli Oyunlar: Gelibolu: Hayvan �iftliği: Yaşlı Adam ve Deniz: �� İstanbul: Baba Evi: Sarı Trakt�r: Sevgili Arsız �l�m: Selvi Boylum Al Yazmalım: B�lb�l� �ld�rmek: Y�zyıllık Yalnızlık: Gece: Korkun� Yıllar: Fareler ve İnsanlar: